Het weer in Hongarije

Zonneharp

De meeste mensen kennen dit fenomeen als de "Jacobsladder", of wellicht onder de nuchtere naam "Wolkenstralen". Een meer wetenschappelijke naam is "Crepusculaire stralen". Veel namen voor iets wat eigenlijk te mooi is om met woorden te beschrijven. Het licht van de zon dat door een opening in de wolken schijnt, en zo een uitwaaierende bundel lichtstralen vormt.

Het lijkt een beetje alsof er een toneelspot in de wolken is ingebouwd. Vooral het uitwaaieren van de stralen geeft die illusie. Toch lopen de lichtstralen in werkelijkheid parallel aan elkaar, en waaieren ze niet uit. De illusie van het uitwaaieren komt door hetzelfde optische effect dat je ziet als je op de treinrails staat en de rails op afstand naar elkaar toe lopen. Dit noemen wetenschappers "het lijnperspectief".

Om de zonneharp te kunnen zien is het wel nodig dat er stof in de lucht hangt en dat er een redelijk hoge luchtvochtigheid is. Daarom zie je zonneharpen vaak beter in de zomer en herfst. Als de zon bijna onder gaat en dus vanuit een laag punt door een wolk schijnt lijkt de zonneharp naar boven te lopen in plaats van naar beneden. Dit wordt "anticrepusculaire stralen" genoemd.

Welke naam je ook aan een zonneharp geeft, bij bijna iedereen spreekt het beeld tot de verbeelding, en zal iedereen ooit wel eens gefascineerd naar dit prachtige natuurfenomeen gekeken hebben.

Zonneharpen spreken tot de verbeelding, en triggeren bij sommig mensen poëtische gevoelens, getuige dit gedicht van Ivo:

Dreigt de zon
achter zwarte wolken     
alsof er nog
een andere wereld kijkt
waaruit engelen
vanop hun jakobsladder
zonneharpen bespelen
in tonen die klinken
als onheilspellend
maar ook genadeloos
knallend botsen
wanneer realiteit
en droom
elkaar vinden
in het kruisen
van auto's
waarbij bestuurders
meer oog hebben
voor het fenomeen
in plaats
van het verkeer 

Speciale dank aan Herman Vollenbroek en Jose Schouten voor het ter beschikking stellen van de foto's (terug te vinden op de Facebookgroep "Het weer in Hongarije Foto/Video"), en aan Ivo voor de toestemming voor het plaatsen van zijn gedicht (terug te vinden op Web Tales).