Het weer in Hongarije

Zomertijd, een hoop gedoe met de klok.

Dit weekend gaat de klok weer een uur vooruit. Maar wie heeft dat bedacht? Er wordt algemeen aangenomen dat de bedenker van de zomertijd de Londense aannemer William Willett was. Maar dat is niet correct. De eerste die met het idee kwam om de klok aan het begin van het jaar en aan het eind van het jaar te verzetten was de Amerikaanse geleerde Benjamin Franklin. Op 26 April 1784 publiceerde hij een (enigszins satirisch) artikel in het "Journal de Paris" in Frankrijk het voorstel tot het instellen van de zomertijd. Volgens dat artikel zou elk frans huishouden per jaar 96 miljoen livres aan kaarsen kunnen besparen. Het idee vond geen navolging, de hogere franse stand sliep graag een gat in de dag en wilde dat ook zo houden.

Pas toen de Londense aannemer William Willett het idee begon te promoten kwam er wat meer animo voor de zomertijd. Zijn voorstel was wel wat ingrijpender dan de huidig ingestelde zomertijd. Volgens Willet was het een goed idee om elke zondag van April de klok 20 minuten vooruit te zetten. Dat zou neer komen op een verplaatsing van de klok van 80 minuten. Dat voorstel werd te omslachtig gevonden. Maar ook het wetsvoorstel in 1908 om de klok 1 uur vooruit te zetten werd verworpen in het Engelse parlement, want, zoals een politicus opmerkte, het zou tot wettelijke problemen kunnen leiden. Stel een vrouw is voor het eerst zwanger, en verwacht een tweeling. Het eerste kind wordt 10 minuten voor het verzetten van de klok (in het najaar) geboren, het tweede kind na het verzetten van de klok. dan zou de eerstgeborene op papier de laatst geborene zijn, en dat geeft problemen als er uiteindelijk een erfenis verdeeld moet worden.

William Willett stierf in 1915 zonder ooit zomertijd ingesteld te zien worden. Op 30 april 1916, tijdens de eerste wereldoorlog, was er grote kolenschaarste, en om energie te sparen werd op stel en sprong de zomertijd ingesteld in Duitsland, België en Frankrijk. Nederland volgde dat idee een dag later, en drie weken later volgde Engeland. Na de eerste wereldoorlog bleef men de klok verzetten, tot de zomertijd uiteindelijk na de tweede wereldoorlog afgeschaft werd.

In 1977 werd de zomertijd opnieuw ingevoerd vanwege de oliecrisis. En tot op heden kennen we dus het verzetten van de klok voor zomertijd en wintertijd. Er is voortdurend kritiek op het verzetten van de klok in voorjaar en najaar, maar de kans dat dit afgeschaft wordt is gering.